در میان اعرابِ پیش از اسلام، رسم خانواده‌های اشراف مکّه این بود که پسران‌شان را به صحرا بفرستند تا در میان بادیه‌نشینان رشد کنند، زیرا همه می‌دانستند که عربیِ این چادرنشینانِ کاملاً بی‌سواد، از زبانِ برادرانِ «متمدّن»تر ایشان در مکّه، خالص‌تر است.
شک نیست که به طور کلی، «تمدّن» لبه‌ی تیز هوش‌یاری و بیداری انسان را، که ضروری‌ترین ویژگی‌های لازم برای حفظ زبان‌اند، از میان می‌بَرَد. مخصوصاً سوادآموزی نوعی حسّ امنیت کاذب به آدمیان می‌دهد که باعث می‌شود تصوّر کنند از این پس دیگر گفتار روزمرّه‌شان تنها خزانه‌ای نیست که گنجِ زبان را باید در آن نگه‌داری کنند؛ و وقتی تصوّر دو زبان -یکی نوشتاری و دیگری گفتاری- ریشه دوانید، زبان گفتاری محکوم به زوالی نسبتاً سریع است و باید مآلاً زبان نوشتاری را هم با خود به قعر فرو بَرَد؛ ترجمه‌ی انگلیسی نوینِ کتابِ مقدّس به‌عنوان شاهدی برای این مدّعا کافی است…
الهامات آشکار بعضی هنرهای خوش‌نویسی جهان نشان می‌دهد که وقتی آدمیان شروع به مکتوب ساختن واژگان گفتاری کردند، این کار آنان «به امرِ خدا» بود و نه حتّی صرفاً «به اذنِ خدا». در واقع، این نه کتابت، بل صنعت چاپ بود که باعث شد جهان امروز، چنان‌که مشهود است، به پشته‌ای عظیم از کتاب‌های دورریختنی تبدیل شود…
زمان، زبان را می‌فرساید و از کیفیّت آن می‌کاهد، هر زبان‌ای همیشه، از لحاظ کمّیت، لغاتی را که مردم‌ش بدان‌ها نیاز دارند، داراست. مثلاً افزایش عظیم اشیاء مادّی، افزایشی متناسب با آن‌ها را در اسامی موجود در آن زبان ایجاد می‌کند. اما بر خلاف زبان‌های نوین که واژه‌های جدیدشان را باید به‌طور مصنوعی اختراع و از بیرون به آن‌ها اضافه کرد، در مورد کهن‌ترین زبان‌های شناخته شده می‌توان گفت که آن‌ها علاوه بر لغات مورد استعمال روزمرّه، دارای هزاران کلمه‌ی غیرمستعمل‌اند که در صورت لزوم، به‌واسطه‌ی ظرفیت تقریباً نامحدود تشکیل لغات، که ذاتی ساختار زبان است، مانند اعضای یک پیکر زنده، می‌توانند ساخته شوند. از این منظر، زبان‌های مُدرن را می‌توان «مُرده» یا «رو به مرگ» خواند؛ و در مقام مقایسه، زبان‌های کهن‌تر، حتّی اگر، از این لحاظ که اکثر مردم دیگر از آن‌ها استفاده نمی‌کنند، «مُرده» باشند، مانند موجودات زنده، در درون خود بسیار فعّال‌اند…
حتماً در گذشته‌های دور، گپ‌های بی‌هوده، یعنی بیان تند و نسنجیده‌ی افکار، وجود نداشته است. چرا که زبان‌های کهن با آن سازگار نبودند؛ هم‌چنین وقتی تفکر آنان (در مقایسه با معاصرین) کمتر ظاهرفریب و سطحی بوده و وقتی برای بیان افکار خود وقت و زحمت بیش‌تری صرف می‌کرده‌اند، قطعاً در گفتن آن نیز بیش‌تر درنگ می‌کرده‌اند.
باورهای کُهن و خرافه‌های مُدرن/نویسنده: مارتین لینگز/مترجم: سعید تهرانی‌نسب
